Ce document contient la Confession des Pays-Bas (1561) en langue tshiluba parlée en République démocratique du Congo.

20 pages.

La Confession des Pays-Bas en langue tshiluba Dijikula dia Ditabuja dia ku Pays-Bas “Belgica"

Dijikula dia Belgica didi Ditabuja bua Ekelezia Réformées yaku Pays-Bas Muaku ewu musakidila Belgica udi umvuija nsangilu wa Ekelezia idi yenza mpindiewu ditunga dia Pays-Bas ne dia Belgique.

1. Mbangilu🔗

Meyi ne mikanda mifunda, biakufundibua kudi Guy de Brès (mumanya kabidi mu dina dia Guido de Bres, mukanda mufundibua bua kumvuija Mukelenge Philippe muibidi tshiakadi ditabuja dia reformés. Ne bua kumuleja ne ba reformés kabavua bantu batomboke, nansha basesuishi ba bantu kadi bakadi bena Kilisto, bu mudi bena Katolike, banemeke, mikenji ya bu muntu. Tshiakadi tshikondo tshikole tshiakakengeshabo batontolodi (protestants) kudi bena Katolique.

Dijikula edi diakafundibua diambedi mu mfualanse anu tshikondo tshimue, bakadikudimuna mu Neerlandais ne pashishe mu tshiena Allemagne (mu tshidimu tshia 1566) mu Anglais mu 1586, ne mu Latin (1581).

Bakangata Dijikula edi ne disanka ku Ekelezia yonso ya mu Pays-Bas ne bakaditaba mu mpungilu (Synode) wa mu Anvers mu 1566, kudi mpungilu wa ku Emden mu 1571 ne wa mu Middelberg (1581) ne ku nshikidilu kudi mpungilu munene (Synode National) mubueja kudi Ekelezia ya mu Pays-Bas.

Dijikula edi didi diangata meyi makuabo a mu Dijikula didi dibikidibua ne dia Gallicana, dijadikibua kudi Ekelezia ya mu France, ne ditamba kumanyibua mu dina dia Dijikula dia ditabuja dia Rochelle. Meyi adi akadi mapete bukole bua mifundu ya Jean Calvin ya mu 1559 a ne kabidi mu tshikondo tshikole bua dikengesha dia batontolodi, meyi a mifundu ya Jean Calvin akangatshibua mu mukanda wende munene udi dina: Dijadika dia ntendelelu wa Buena Nkilisto(Institution de la Religion Chrétienne, ne wakadi kabidi ne meyi makuabo a Dijikula dia ditabuja dia Rochelle (Gallicana).

Bakafundulula kabidi meyi kadi ki mukanda mujima nansha mu mpungilu wa ku Dordreth mu 13 Novembre 1618 – 9 Mai 1619.

Dijikula dia Ditabuja : “Belgica”

Diakamanyibua ku Ekelezia Réformée bu bitupa binene bia diyisha diabo, diakadi bambi bonso ne bua kunemeka, ne bitupa bikuabo bibidi bu mudi Kateshisme ka Heidelberg, ne Canons Dordrecht.

2. Mufundi wa Dijikula dia Belgica ne bu Muntu Buende🔗

Guy de Brès, mukudimunyi wa mu Pays-Bas, Espagnol wakaledibua mu tshidimu tshia 1522, ne wakafua mu matuku 31 Mai 1567 mu musoko wa Valenciennes.

Muyile mua kuzola, ne wakenza tulasa tua buambi (Théologie) mu tshilongelu tshinene tshia mu Lausane (Geneve), wakadi mulamata Jean Calvin, Théodore de Bèze, ne Pierre Viret.

Guy de Brès bakamowa bualu bua wakafila nsankalameto wa Bidia bia Mukelenge.

3. Tshitaku Tshia Mukanda Ewu🔗

Dijikula dia ditabuja dia Belgica didi ne tunumgu 37.

  • Kanungu 1-2 : Pa dikalaku dia muntu ne kumanya Nzambi
  • Kanungu 3-7 : Bua Mukanda wa Nzambi
  • Kanungu 8-11 : Pa busatu bunsantu
  • Kanungu 12-15 : Pa bufukibua, ne bubi bua tshibangidilu
  • Kanungu 16 : Bua kusungudibua ku tshibangidi ne kua tshiendelela
  • Kanungu 17-21 : Bua buntu ne mudimu bia Yesu Kilisto
  • Kanungu 22-26 : Bua diabuja
  • Kanungu 27-32 : Bua Ekelezia
  • Kanungu 33-35 : Bua Nsankalameto (Dibatiza ne Bidia bia Mukelenge)
  • Kanungu 36 : Bua mudimu wa bulombodi
  • Kanungu 37 : Bua tshilumbuluidi tshia nshikidilu

4. Mifundu ya Guy de Brès🔗

  • Nshindamenu wa ditabuja dia buena Nkilisto, muenza mu Lyon 1555;
  • Dijikula dia ditabuja, Rouen, 1561;
  • Kutendelela Mukelenge 1564;
  • Muji, mbangilu ne nshindamenu wa ba anabaptiste, Rouen 1565.

Dijikula dia Ditabuja ku Pays-Bas🔗

Confessio Belgica

Dijikula Dilelela dia buena Kilisto : didi ne tshikoso tshia mayisha a Nzambi, ne a lupandu lua muoyo wa tshiendelele.

Kanungu 1

Tudi tuitabusha ne mutshima, tujukula ne mishiku, kudi dikalaku dia Nyuma, ditudi tubikila ne Nzambi, wa tshiendelele, udi kayi umvuibua, kayi umueka, kayi ukudimuka, kayi nshikidilu, wa bukole buonso, muena lungenyi, muakane ne muimpe, mpokolo wa malu onso mimpe.

2 Kolinto 3:17; Yone 4:24.

Kanungu 2

Tudi tumumanya mu mishindu ibidi : wa kumudilu ku bufukibua, bulami ne bulombodi bua buloba bujima, bidi bimueka kutudi bu mukanda muimpe, mutudi tumuna bifukibua binene ne bikese bu miaku mifunda, bua kutubandila bidi kadiyi bimueka kudi Nzambi bidi bukole buandi bua tshiendelele ne bu Nzambi bu mudi mupostolo Paul wamba mu Lomo 1:20 malu onso adi makane bua kutuisha bantu ne kabapetshi muaba wakubingila. Bualu buibidi, mmutambe kudileja mu diyi diandi dia bu Nzambi, ditukumbanyine bua majinga etu mu moyo awu, bua butumbi ne lupandu lua bantu.

Misambu 19:2; Efeso 4:6; 1Timote 2:5; Dutelenome 6:4; Malaki 2:10; 1Kolinto 8:4; 1Kolinto 12:4-6.

Kanungu 3

Tudi tujukula ne : diyi edi dia Nzambi, kadiakatumibua, nansha dilua nadi ku disua dia muntu, kadi bantu bakamba diyi dia Nzambi benzeja kudi Nyuma Muimpe, bu mudi Petelo wamba. Ku bulami busunguluke bua Nzambi wetu, bua lupandu luetu, wa kenzeja bena mudimu bandi baprofete ne bapostolo bua kufundabo meyi aa, bumuakafundaye ku tshianza tshiandi mabue abidi a mikenji. Bua bualu ebu tudi tujadika ne mifundu eyi idi ya tshijila.

2Petelo 1:21; Misambu 102:19; Ekesode 17:14; Ekesode 34:27; Dutelenome 5:22; Ekesode 31:18.

Kanungu 4

Mifundu minsantu idi ne bitupa bibidi : Dipungila Dikulukulu ne Dipiadipia, yidi mikanda mijadika, ne tuyitabuja anu bu mudiyi. Bungi buayi budi bujadika kudi Ekelezia wa Nzambi : Dipungila Dikulukulu : mikanda itanu ya Mose : Genese, Ekesode, Lewitiki, Nomba ne Dutelenome; Yoshua, Balumbuluishi, Luta; Mikanda ibidi ya Samuele, ibidi ya Bakelenge, ibidi ya Kulondolola, Mukanda wa Ezela, Nehemiya, Esete, Yobo, Misambu ya Davidi, mikanda isatu ya Muambi mbuena kuamba ne Nsumuinu, Muambi, Musambu wa Solomo. Baprofete banene banayi : Yeshaya, Yelemiya, Yehezekele, Danyele; baprofete bakese dikumi ne babidi : Hoshea, Yoele, Amosa, Obadaya, Yona, Mika, Nahuma, Habakuka, Sefanya, Hagai, Zekaya, Malaki. Bua Dipungila Dipiadipia : Bafundi ba ngumu mimpe banayi : Matayo, Mako, Luka, Yone. Bienzedi bia Bapostolo. Mikanda dikumi ne inayi ya Mopostolo Paul, Lomo, Mikanda ibidi ya Kolinto, Galatia, Efeso, Filipoi, Kolosai, Tesalonike wa kudilu ne muibidi, Timote wa kumudilu ne muibidi, Tito, Filemona, Ebelu, mikanda muandamutekete ya Bapostolo bakuabo: Yakobo, Mikanda ibidi ya Petelo, isatu ya Yone, Yuda, Buakabuluibua bua Mupostolo Yone.

Kanungu 5

Tudi tuangata mikanda eyi ne nya tshijila bua kulongolola kuibaka ne kujadika ditabuja dietu. Tudi tuitabuja meyi onso adi mafundamu katuyi ne diela dia mpata kabiyi ne Ekelezia wakayangata ne muyijadike kadi bualu bua Nyuma Muimpe wa kufila bujadiki mu mioyo yetu ne idi Diyi dia Nzambi nansha bafofo badi mua kujadika biabo ne malu onso akambabo mu mukanda ewu akakumbana.

1Tesalonike 2:13; 2Timote 3:16,17; 1 Kolinto 12:3; 1Yone 4:6; 5:7; Dutelenome 18:21,22; 1Bakelenge 22:28; Yelemiya 28:9; Yehezekele 33:33.

Kanungu 6

Tudi tutapulula mikanda minsantu ne mikanda misakidila (apocriphe) mikanda isatu ne inayi ya Esela, mukanda wa Tobie, Yudithi, Meji, Ekle, Baruke, malu masakidila pa mukanda wa Esete. Musambu wa bansongalume basatu mu tshikutu tshia kapia. Muyuki wa Suzana. Muyuki wa Belne wa Dragon. Kulomba kua Manase ne mikanda yibidi ya Makabe. Ekelezia udi mua kubala mikana eyi ne kuangatamu mayisha bu bikalawu umvuangane ne dijadika dia mifundu minsantu, kadi kayena ne bukole nansha bulela bua kujadika ditabuja dia buena Kilisto, bua kayipepeshi bukokeshi bua mifundu minsantu.

Kanungu 7

Tudi tuitabuja ne Mifundu eyi Minsantu idi miule ne disua dia Nzambi ne bionso bidi muntu ujinga bua ditabuja diandi. Bualu, mu mishindu yonso yakenza Nzambi bua bualu buetu idi mifundamu; nansha bantu, nansha bapostolo kabena muakuyila diyisha dikuabo, nansha muenjelo bu mudi mupostolo Paul wamba. Bu mudibi bikandikibue bua kusakidila nansha kumusha, mbuena kuanba ne diyisha edi didi dilelela ne dikumbane mu mishindu yadi yonso. Katuyifuanyikiji ne mishindu ya bantu, nansha bobo bikale ba tshijila mu mushindu kayi, nansha mu bibidilu bia bantu, nansha tshibungi, nansha bungi bua bidimu, nansha bikondo, nansha bantu, nansha mpungilu, nansha mikenji, nansha dikandika bulelela bua Nzambi. Bantu bonso badi bena mashimi, ba patupu ne bena kudisua. Ne tudi tubenga ne moyo umue bionso bidi bibengangana ne bulongame ebu bua Mifundu Minsantu budi kabuyi bupita. Ke bu mudi Bapostolo batuyisha ne : Nutete Nyuma ne idi ya Nzambi anyi? Bialua muntu kunudi kayi ulua ne diyisha edi kanumuitabushi mu nzubu.

2Timote 3:16-17; 1Petelo 1:11-12; Nsumuinu 30:6; Galatia 3:15; Buakabuluibua 22:18; 1Timote 1:3; Galatia 1:8-11; 1Kolinto 15:2; Bienzedi 26:22; Lomo 15:4; Bienzedi 18:28; 1Petelo 4:11; Kolosai 2:8; Bienzedi 4:19; 2Petelo 3:16; Yone 15:15; 1Yone 4:5; Bienzedi 20:27; 2Yone 1; Yone 4:25; Dutelenome 13:1; Ebelu 8:9; Matayo 15:3; 17:5; Misambu 12:7; 19:8, 9:12; Dutelenome 4:6; 6:9; Yone 5:39.

Kanungu 8

Bua bulelela ebu bua Diyi dia Nzambi, tudi tuitabuja anu Nzambi umue, tshibangidilu tshimue, ne busatu buabo bulelela ne bua tshiendelele, butapuluke mu midimu yabo, mbuena kuamba ne : Tatu udi tshibangidilu ne mfuki wa bintu bionso bidi bimueka ne wa bidi kabiyi bimueka, Muana udi diyi, meji ne tshimfuanyi tshia Tatu. Nyuma Muimpe udi (buakane) ne bukole bua tshiendelele bumukile kudi Tatu. Dishilangana kadiena diumvuija kutapuluka kua Nzambi mu bitupa bisatu. Ne bu mudi mifundu yituyisha ne, Tatu, Muana ne Nyuma Muimpe, badi muntu ne kuikala kuandi, ne midimu yandi bua mu bantu aba basatu muikale Nzambi anu umue. Mbimueneje ne Tatu ki Muana, nansha bantu aba basatu kabena batapuluke, babuelakane, anyi basambakane; bualu bua Tatu kakangata mubidi nansha Nyuma Muimpe bualu bua bonso basatu badi ne kuikala kua tshiendelele. Ne kakuena wa kumudilu, nansha ku shikidilu, bualu bua bonso basatu badi bulelela ne bukole, mu buimpe ne mu luse.

1Kolinto 1:24; Yone 1:14; 1Yone 1:1; Buakabuluibua 19:13; Nsumuinu 8:22; Kolosai 1:15; Matayo 28:19, 3:16-17; Yone 1:14, Mika 5:2.

Kanungu 9

Tudi tumanya malu aa ku bujadiki bua mifundu minsantu ne ku bintu bitudi tumuna. Bumanyi bua mifundu minsantu budi butuyisha bua kamanya Nzambi umue mu basatu, ne bifundibue nangananga mu Dipungila Dikulukulu, mutudi mua kubala meyi makuabo nunku : mu mukanda wa Genese mudi Nzambi wamba ne : “Tuye bietu tuenze muntu mufuanangane netu, ne tshinfuanyi tshietu’’. Nunku Nzambi wakafuka muntu mu tshinfuanyi tshiandi, wakafuka muntu mu tshinfuanyikishilu tshiandi, wakafuka mulume ne mukaji wamba ne mona Adam udi mufuanangane netu, mbimueneka ne mubu Nzambi Mudi tshibungi tshia bantu kabidi padiye wamba ne : Ntuenze muntu mu tshinfuanyikishi tshietu, ne udi uleja bobumue bua bu Nzambi padiye wamba ne : Nzambi wa kafuka, kayi wamba bungi bua bantu, bua bidi bimueneka bu midima mu dipungila Dikulukulu, mbilejibue patoke mu Dipungila Dipiadipia. Pakabatijibua Mukelenge wetu Yezu Kilisto mu musulu wa yadene. Diyi dia Nzambi Tatu dia kumvuibua diamba ne : “Ewu udi Muananyi musuibue” ne muana wakadi mu mayi, ne Nyuma (Wa Nzambi) Muimpe wakapueka bu Nyunyu wa nkutshimu tshikondo tshia dibatiza dia bena Nkilisto, bukokeshi ebu bua kafidibua kudi Kilisto wamba ne : Nubabatiza mu dina dia Tatu ne dia muana ne dia Nyuma Muimpe. Mu Lumu Luimpe lua kafundabo kudi Luka, Muanjelo Gabriel wakambila Maria mamu wa mukelenge wetu meyi bu nunku, Nyuma Muimpe ne alue kudi, ne bukole bua mutamba bunene wa mu diulu ne bukubuikile bu ditutu, ne bidike muana wa tshijila uwalela ne “Muana wa Nzambi”. Ngasa wa Mukelenge wetu Yezu Kilisto, dinanga dia Nzambi Tatu, ne bobumue bua Nyuma Muimpe bikale nenu. Kudi bantu basatu badi bajidika bu ntemu mu diulu, Tatu, Diyi ne Nyuma Muimpe, mu bantu aba basatu mudi umue.

Meyi onso aa adi (atuleja) atuyisha mudi budi busatu busantu bumukila mu Nzambi umue, diyisha bu nunku didi dipita kumvua kua bantu, tudi tuyisha anu ku diyi, ne mu dindila bua kupeta dimanya dilela mu diulu. Bidi bimpe bua tujadike midimu ya muntu ne muntu munkatshi muetu. Tatu udi mubikidibue ne, mufuki ku bukole buandi. Muana udi musungudi ne mupikudi ku mashi andi, Nyuma muimpe udi utumvuija bansantu kudisomba diandi mu mioyo yetu. Diyisha edi dia Nzambi umue mu basatu, diakashibua mu Ekelezia mulelela kumukila ku tshikondo tshia bapostolo too ne mpindieu pakumusha bena Yuda, ba musuluma ne bena Nkilisto ba mashimi ne batomboke bu mudi : Marcion, Manès, Praxeas, Sabellius, Samosatenus, Arius, ne bakuabu bakafuanangane nabo. Ne ba Tatu ba Ekelezia, ba kabashipa. Bua bualu ebu tudi ne majikula asatu bu nunku : dijikula dia ditabuja dia bapostolo, dia ku Nicee, ne dia Athanase, ne dia bakuabu biakajadikabo kudi bakulu biangata mu majikula aa.

Matayo 3:16-17, 28:19; Luka 1:35; Bienzedi 2:32-33; 2Kolinto 13:13; 1Yone 5:7; 1Petelo 1:2; 1Yone 4:13-14; Galatia 4:6; Efeso 3:14,16; Tito 3:4-6; Yuda 1:20-21; Lomo 8:9; Bienzedi 10:36, 8:29,37; Yone 14:16, 15:26, 1:33.

Kanungu 10

Tudi tuitabuja ne Yezu Kilisto mu bumuntu buandi udi Muana Umue epele wa Nzambi, muledibua tshiendelele kayi mufuka, mu tshifukilu tshimue ne Nzambi Tatu, ne bukenke bua lumu luende, mufuanangane nandi mu bionso, muikale Muana wa Nzambi ki bua pakangataye mubidi wetu, kadi anu tshibangidilu. Ne budi buntemu ebu butuyisha, butuambila kudi Mose ne: Nzambi wakafuka buloba; yone utuambila biende na: bintu bionso biakafukibua ku diyi, didiye ubikila kabidi ne: Nzambi, mupostolo Yone wamba kabidi ne: Nzambi wakafuka bikondo popamue ne Muana wandi. Mufuke bionso dia tshimue ne Yezu Kilisto mbuena kuamba ne eu udi ubikidibue ne Nzambi, diyi, Muana, ne bualu ebu muprofete Mika udi wamba ne “tshibangidilu tshiandi tshidi tshia kale, tshiakuntuadijilu mene” mu postolo-udi wamba ne udi wakutshibangidilu kayi ne nshikidile, Nzambi mulelela wa tshiendelele, wa bukole bonso, utudi tubikila, tukukukuila ne tukuatshila mudimu.

Yone 1:18, 1:49; Kolosai 1:15; Ebelu 1:3; Matayo 3:17, 17:5; Yone 8:24, 10:30 (9:36); Bienzedi 8:34-35; Yeshaya 7:14; Lomo 9:5; 1Tesalonike 3:11; Filipoi 2:11; 2Kolinto 5:19; Bienzedi 20:21; Efeso 3:8-9; Tito 2:13; 1Kolinto 8:6; Ebelu 1:1-2, 3:3; Yone 1:3; 1Yone 5:5; Yone 8:58, 17:5; Galatia 4:4; Mika 5:2; Kolosai 1:15; Misambu 2:7,12; Ebelu 13:8.

Kanungu 11

Tudi tuitabuja ne tujukula kabidi ne Nyuma Muimpe udi wa tshiendelele, udi umukila kudi Tatu ne Muana, kayi nansha mufuka, nansha mulela; kadi umukila kudi Tatu ne Muana, udi muntu muisatu wa mu Nzambi umue mu Basatu, mu tshibangidilu tshimue bukelenge bumue ne butumbi, kudi Tatu ne Muana, mulelela ne wa tshiendelele. Bu mudi mikanda ya tshijila ituyisha.

Genese 1:2; Ebelu 1:3; Yone 1:3; Misambu 33:6, 101:3; Yelemiya 37:12; Malaki 2:10; Yone 15:26; Misambu 104:30; Yone 14:16,26.

Kanungu 12

Tudi tuitabuja Tatu ku Diyi diandi, mbuena kuamba ne kudi Muana wandi, buloba kabuakadi busunguluke buakadi butupu, wakafuka bintu bionso bu muakadi disua diandi, ujadika tshintu tshionso kuikala kuatshi ne mpala watshi, ne midimu yatshi yonso bua kukuatshisha Mufuki. Tudi tuitabuja lelu kabidi ne udi mubilama ne ubilombola bionso bu mudi disua diandi dia tshiendelele, bua kukuatshisha muntu, ne bua muntu enzela Nzambi kabidi mudimu. Wakafuka banjelo bimpe bua kuikalabo batumibue bandi ne kuambuluisha bansantu, bakuabu bakapangila muaba wa bunene uvua Nzambi mubape ku tshibangidilu tshia bufuki, bakaya mu muaba wa dibutuka, bakuabo bakashala ne lulamatu mu tshifukilu tshiabo tshia diambedi. Diabolo ne nyuma mibi bamane kunyanguka bakalua bena lukuna ba Nzambi ne bena tshikisu kudi Ekelezia, baluishi ne bena kuitabuja, bua kubanganya ne mashimi andi. Bua bubi bualu ebu, bakanyokibua tshiendelele. Bua bualu ebu, tudi tubenga diyisha dia basadoke badi bamba ne kakuena nyuma (banjelo) nansha ba manichéens badi bamba diabolo udi ne tshibangidilu tshiandi yeye nkayandi, bapite mu bobu nkayabo.

Yeshaya 40:26; Danyele 4; Bienzedi 5:3; Kolosai 1:16; 1Timote 4:4; Ebelu 3:4; Buakabuluibua 4:11,16; Ebelu 1:14; Misambu 103:21, 34:8; Yone 8:44; 2Petelo 2:4; Luka 8:31; Matayo 25:41; Bienzedi 23:18; Matayo 4:1-11.

Kanungu 13

Tudi tuitabuja ne Nzambi Muimpe, mufuke bintu bionso, kavua mua kubilekela patupu, kadi, wakabilombola ne bilamibue mudi disua diandi dia tshijila, ne kakuena bualu budi mua kulua pa buloba yeye kayi muanyishe. Bukole buandi ne luse luandi bidi bitambe bunene ne kabidi mua kumvuija, mudiye wenza midimu yandi ne uyilombola mu buakane buonso. Bua bidiye wenza, ne bidi bipita lumvu lua bantu katuena mua kubibenga kadi mu kudipuekesha ne kanemu kuonso, tudi tukukuila tshilumbuluidi tshinene tshia Nzambi, tshidi tshitusokome, kadi tusanka bua kuikala bayidi ba Kilisto, bua kuyila anu tshidiye utuyisha mu Diyi diandi katuyi mua kusambuka mikalu yandi. Diyisha edi didi ditutuadila busambi budi kabuyi mua kuambibua, dituambila ne kakuena bualu budi mua kulua ku tudi mu mpukapuka anu ku disua dia Tutu wa mu diulu, udi utulama ne bulami bua bu Tatu. Uvuija bintu bionso muinshi mua bukokeshi buandi, nansha nsuki ya mutu wetu mmuyimanye bungi buayi, nansha kanyonyu kakese kakena mua kupona kabiyi ku disua diandi. Tudi tuikishila mu busambi ebu bamanye ne udi usuika satana, ne bena lukuna betu bua kabatuenzedi bualu kabiyi mu disua diandi. Tudi tubenga mayisha a ba Epikilio badi bamba ne: Nzambi kena utangila malu a bantu, mmusue ne aye biawo ne mpukapuka.

Yone 5:17; Ebelu 1:3; Nsumuinu 16:1-2; Efeso 1:11; Yakobo 4:13, 15; Yobo 1:21; Bienzedi 4:28, 2:23; 1Samuele 2:25; Misambu 115:25; Yeshayi 45:7, Amosa 3:6; Nsumuinu 21:1; Misambu 105:25, Yeshaya 10:5-6, 2Tesalonike 2:11; Yehezekele 14:9; Matayo 10:29; Lomo 1:28; 1Bakelenge 11:23; Genese 45:8, 50:20; 2Samuele 16:10; Matayo 8:21; 1Yone 2:16; Misambu 5:5; 1Yone 3:8.

Kanungu 14

Tudi tuitabuja ne Nzambi wakafuka muntu ne dinfuenkenya dia buloba, wakamufuka mu tshinfuanyikishi tshiandi, ne mufuanangane nandi, wakamufuka muimpe, muakane, ne wa tshijila, mukumbane mua kuenza disua dia Nzambi, kakabala lumu luvua lumupesha, kadi wakadifila kudi bubi ne ku nshikidilu wakapeta lufu ne mulau, pakatelejaye diyi dia satana wakashipa mukenji wa muoyo wakapebuaye kudi Nzambi ne wakadilamununa kudiye, yeye wakadi muoyo wandi mulelela ku bubi, buntu buandi buonso buakabipa, wakabishibua ne lufu lua mubidi ne lua Nyuma. Wakajimija mapa onso mimpe akadi Nzambi mumupesha, wakashala anu ne tshinfuanyi tshikese tshia mapa aa, bua kamonyi mua kudibingisha, bua bitudi tumona bu butoke kutudi bidi anu midima “Bu mudi mifundu minsantu ituyisha ne: munya udi utema mu midima kayakaupita bukole” Bua bualu ebu Yone udi widiki bantu ne mmidima. Bua nanku tudi tubenga mayisha onso adi apesha muntu budikadidi ne udi anu mupika wa bubi ne kayi mua kudienzela bualu nansha bumue pikalabo kabuyi bufume mu diulu. Ne nganyi udi mua kudiamba bua kuenza bualu buimpe pikalabo kabuyi bufume mu diulu, bualu Kilisto udi wamba ne kakuena muntu udi mua kulua kundi bikala Tatu wanyi kayi mumukoke, ne nganyi udi mua kukumbaja disua diandi patudi bamanye bimpe ne dijinga dia mubidi didi difuilanga dia Nyuma ne didi lukuna kudi Nzambi? Ne nganyi udi mua ku diamba bua dimanya diandi bualu bua muntu nyama kena mumanye mua kujungulula malu a Nyuma wa Nzambi. Ne nganyi udi mua kuela menji andi kumpala padiye mumanye bimpe ne katuena mua kudielela menji nkayetu, kadi adi alua kudi Nzambi. Ke bualu kayi tshidi Mupostolo wamba tshidi ne bua kushala tshilelela, padiye wamba ne: Bualu bua Nzambi ngudi wenzeja munda muenu bua kusua ne bua kuenza kabidi bualu bua disua diandi dimpe. Kakuena tshimvuidi nansha disua bia muntu bifuanangane ne disua dia Nzambi, mbu mudi Kilisto utuambilaa ne “Nuenu kanuyi nanyi kanuena mua kuenza bualu”.

1Petelo 2:9; Muambi 12:7; Misambu 8:5, 49:21; Yeshaya 59:2; Genese 3:17,19; Muambi 7:29; Lomo 5:12; Yone 8:7; Efeso 4:22; Lomo 3:10, 8:15; Bienzedi 14:16-17; Lomo 1:20, 21; Bienzedi 17:27; Efeso 4:18; Yone 1:5; Misambu 37:9; Yeshaya 26:12; Misambu 94:11; Lomo 8:3; Yeshaya 45:25; Yone 3:27, 6:44; 1Kolinto 2:14; 2Kolinto 3:5; Filipoi 2:13.

Kanungu 15

Tudi tuitabuja ne ku dibenga kutumikila kua diyi dia Nzambi kudi Adama bubi buakabuela mu bantu bonso. Bubi bua tshibangidilu ndibipa dia bukua bantu, ntshilema tshia ndelanganyi, ne bana bakese munda mua ba mamuabo mbamane kubipa, bubi budi bupatula munda mua muntu malu mabi onso, buikale muji wabu. Muntu udi anu mubipe ku mesu kua Nzambi, bubi ebu budi anu bumupisha, kabuena mua kujika, nansha ku dibatiza bualu bua bubi budi bu mudi mayi a mpokolo apueka. Ne bubi ebu kabuena bupisha bana ba Nzambi, badi babingishibue ku Ngasa wa luse lua Nzambi bua kabikadi ne butekete ku bubi, kadi bua dinanga dia kupita eku dibenzeje bua kuikala basuludibue ku mubidi wa lufu elu. Tudi tubenga mayisha a ba Pélagiens badi bamba ne bubi budi kuidikija kua bualu.

Misambu 51:5; Lomo 3:10; Yone 3:6; Genese 6:3; Efeso 2:5; Yobo 14:4; Lomo 5:14, 7:18,19.

Kanungu 16

Tudi tuitabuja ne ndelanganyi ya Adama mimane kudifila mu dibutuka ku bubi bua muntu eu wa ku tshibangidilu, Nzambi wakadileja anu bu mudiye muena luse ne muakane. Muena luse ne muakane bualu bua wakatusungila ku dibutuka edi, ku buimpe buandi budi kabuyi bushintuluka tshiendelele. Aba bonso bakasungulaye ne kujadika mu Yezu Kilisto Mukelenge wetu, kayi ubala imue yaku midimu yabo mimpe. Mu buakane buandi udi ushiya bakuabo mu dibutuka diabo diakadikebelabo.

Lomo 9:16, 3:12; 1Samuele 12:22; Misambu 65:5; Malaki 1:2, 2Timote 1:9, Tito 3:4-5, Efese 1:4-5, Lomo 11:5; Bienzedi 2:47, 13:48, 2Timote 2:20, Lomo 9:11; 1Petelo 1:2; Lomo 9:21; Yone 6:27,44, 17:9,12, 15:16; Lomo 11:34-35, 15:19; Tito 1:1; Efeso 1:3; Yone 10:29; Matayo 15:24, 20:23.

Kanungu 17

Tudi tuitabuja ne ku menji ne luse lujalama bidi bitukemesha. Nzambi mumona bimpe ne muntu wakadifikisha ku lufu lua mubidi ne lua nyuma, ne lua kumuvuija muena dikenga, wakamukeba pakadiye unyema kumpala kuandi ne luzakalu, wakamusamba bua kumupesha Muan’andi, mulela kudi mukaji; bua muana wa mukaji ne akukume ku mutu webe (nyoka) bua kumuvuijaye wa diakalengele.

Genese 3:15, 22:18; Yeshaya 7:14; Yone 7:42; 2Timote 2:8; Ebelu 7:17; Yone 1:14; Genese 3; Galatia 4:4.

Kanungu 18

Tudi tujukula ne Nzambi wakakumbaja milayi yandi miambila batatu betu kale mukana mua baprofete bandi ba tshijila, pakatumeye Muan’andi umuepele ne wa tshiendelele mu bantu mu tshikondo tshivuayi mudienze kulongolola, wakangata mubidi wa buntu ne ntatu yawu yonso (kayi ne bubi) muimitshibue munda mua Malia wakatshidi kamama ku bukole bua Nyuma Muimpe, kakuyi dikalaku dia muntu. Kavua muangate mubidi wa buntu nkayawu, kadi uvua ne muoyo mulelela wa buntu ; bua ikale muntu mulelela. Bualu bua mubidi ne muoyo bivua bijimine bivua bimpe bua ayisangishe kaba kamue, bua kuyisungila, bua kubenga mayisha a ba anabaptistes badi bavila ne Kilisto wakangata mubidi wa buntu wa mamu wandi, tudi tujadika ne Kilisto wakangata mubidi, muledibue munda mua Malia, lutongo lua muji wa Jesse mupatuke mu Yuda, mu tshisamba tshia Bena Yuda mu mubidi, kankanunuina ka Abalahama. Mufuanangane ne bana babo, kadi kayi ne mibi. Bua bualu ebu alue Emmanuel, mbuena kuamba ne : Nzambi udi netu.

Genese 26:4; 2Samuele 7:12-16; Misambu 132:11; Luka 1:55; Bienzedi 13:23; Galatia 4:4; 1Timote 2:5; 3:16; Ebelu 2:14; 2Kolinto 5:21; Ebelu 7:26; 1Petelo 2:22; Matayo 1:18; Luka 1:35.

Kanungu 19

Tudi tuitabuja ne ku dimitshibua edi dia Muana wa Nzambi, bu Nzambi buakadisangisha ne bumuntu buandi, bua kakuikadi bana ba Nzambi babidi, bufukibue busangisha mu muntu umue, ne buntu buonso buikale ne midimu yabo. Nunku buntu bua bu Nzambi kabuakafukibua, kayi ne ntuadijilu wa dituku, anyi wa muoyo, buuje buloba ne diulu tente. Buntu bua mubidi kabuakajimija midimu abo, buakashala bulame tshibangidilutshiabu, ne bionso biakadi bileja mubidi mulelela. Ku dibika diandi ku lufu, wakafuija mubidi kauyi ufua, kavua mushintulule, bualu bua lupandu luetu ne kubishibua ku lufu biakadi anu mu buikadi bua mubidi wandi. Bumuntu ebu mbusuike mu muntu umue, ne kabua katapuluka ku lufu luandi. Tshiakafilaye kudi Tatu wandi diba dia lufu luandi tshiakadi nyuma wa buntu, wakapatuka mu mubidi wandi, kadi buNzambi buandi ne mubidi wa buntu biakaya mu lukita, buNzambi buandi kabuakumuka kudiye buvuaye nabo ku buana buandi, ne muvuabo kabuyi buanze kumueneka. Ke bualu kayi tudi tumujukula Nzambi mulelela ne muntu. Nzambi mulele bualu bua wakatshimuna lufu ku bukole buandi muntu mulelela bua wakafua bua bualu buetu mu butekete bua mubidi.

Matayo 28:20; Efeso 4:8, 12; Ebelu 7:3; Matayo 26:11; Bienzedi 1:11, 3:21; Luka 24:39; Yone 20:25; Bienzedi 1:3; Mataya 27:50.

Kanungu 20

Tudi tuitabuja ne bu mudiye wa luse muikale kabidi muakane, wakatuma Muan’andi, bua kuvuadija mubidi eu wakabenga kutumikila bua kutualawu dinyoka dia bubi ku lufu. Nzambi wakaleja buakane buandi mu Maun’andi watuala bujitu bua mibi yetu, bua kutulengeja, tuetu bavua bakumbanyine dinyoka kudifila dia Maun’andi ku lufu bua kutunanga, ku dimubisha ku lufu bua kutubengesha, tuikale ne muoyo wa tshiendelela.

Ebelu 2:14; Lomo 8:3, 32; 4:25.

Kanungu 21

Tudi tujadika ne Yezu Kilisto udi Muakuidi Mutambe Bunene wa tshiendelele wa ku mulongo wa Melekisedeke, wakadileja kumpala kua Tatu bua bualu buetu bua kutekesha tshinji tshikole tshia Nzambi ku didifila diandi pa mutshi mutshiambakane ku dimuangalaja dia mashi andi a mushinga bua kutulengeja ku mibi yetu bu muvuabi biambibue kudi baprofete. Bualu bakafunda ne : dikenga didi divuija ditalala dietu diakadi pa mbidi pandi, tuakakoleshibua ku mibundabunda yandi, kakabulula mukana muandi bu mukoko udibo baya nau ku tshipilu, ba kamuteka mu mulongo wa bantu babi, bakamushipa bu muenji wa bubi kudi Ponce Pilato nansha mua kabalaye kayi ne bualu, wakafuta tshintu tshiakadiye kayi munyenge, ne wa kakangeshibua yeye muakane bu uvua kayi muakane, mu mubidi wandi ne moyo wandi, bu mua kumvuaye tshinji tshia Nzambi bua bibi yetu, tshisululu tshiandi tshia kalua bu mamata a mashi amata pa buloba. Wakela lubila wamba ne : Nzambi wanyi, Nzambi wanyi wakundekela tshinyi? Wa katuala bionso ebi bua dilekedibua dia mibi yetu. Bua bualu ebu tudi tuamba pamue ne mupostolo Paul : bualu bua nakadisunguila munda bua meme tshimanyi bunga bualu munkatshi muenu, anu Yezu Kilisto, ne yeye mushipibue ku mutshi mushiambakene, tudi tumona malu onso bu bintu bia kuela ku diala, bua dinanga dia Mukelenge wetu Yezu Kilisto. Tudi ne busambi mu mibundabunda yandi, ne katuyi mua kukeba nansha kuenza mushindu mukuabo bua kudilengeja ne Nzambi. Kudifila ku lufu musangu anu umue, kudi kutuvuija bakane tshishiki. Bualu ebu muanjelo wa Nzambi wakamubikila ne Yezu Kilisto, mbuena kuamba ne Musungidi, bualu bua neasungile bantu bandi ku mibi yabo.

Misambu 110:4; Ebelu 5:10; Lomo 5:8-9; Kolosai 2:14; Ebelu 2:17; Lomo 4:25; Yone 15:13; Bienzedi 2:24; Yone 3:16; Lomo 8:32; 1Timote 1:15; Yeshaya 53:5; Ebelu 9:14; 1Petelo 2:24, Yone 18:38, Misambu 69:5; Ekesode 12:6 Misambu 22:16; Yeshaya 53:7; Danyele 9:26; 1Kolinto 2:2; Lomo 5:6; Filipoi 2:8; Ebelu 9:12; 1Petelo 1:18-19; Yone 10:9; Ebelu 9:25-26, 10:14; Yone 5:10; Matayo 1:21; Bienzedi 4:12; Luka 1:31.

Kanungu 22

Tudi tuitabuja ne bua kupeta dimanya dia bualu ebu busokoka, Nyuma Muimpe udi ujula mu mioyo yetu ditabuja dilela didi dituala Yezu Kilisto, mu kukumbana kuandi kuonso. Bu bikalabi ne bionso bitudi tukengela bua muoyo wetu kabiena mu Yezu Kilisto, ne bikalabi kudiye, udi ne Yezu Kilisto mu ditabuja udi ne lupandu. Biamba muntu ne Kilisto kena ukumbana ne bidi bikengela tshintu tshikuabu bidi tshipendu kudi Nzambi, bimuenaka ne Yezu Kilisto kena mukumbana bu Musungidi; bulelela tudi tuamba pamue ne mupostolo Paul, tudi babingishibue ku ditabuja nkayandi didi mua kutusungila, bualu didi njila utudi tuakidila Yezu Kilisto udi mua kutusungila, bualu didi njila tuakidile Yezu Kilisto udi buakane buetu. Yezu Kilisto udi mutupe dikumbana diandi ne midimu mimpe ya tshijila yakenzaye bua bualu buetu, ne mu dina dietu. Wakavuijibua buakane buetu, ne ditabuja didi tshintu tshidi tshitusuika nandi mu bobumue bua Ngansa wandi udi mutukumbanyine bua kubuikudila kua mibi yetu yonso.

Misambu 51:8; Efeso 17:17-18; 1Tesalonike 1:6; 1Kolinto 2:12; Galatia 2:21; Yelemiya 23:6; 1Kolinto 1:20; Yelemiya 51:10; 1Kolinto 15:3; Matayo 1:21; Lomo 8:1, 3:20,28; Galatia 2:16; Ebelu 7:19; Lomo 8:29,33; Bienzedi 13:28; 1Petelo 1:3-4; Lomo 10:3,5,9; Luka 1:17; Tito 3:5; Misambu 32:1; Lomo 4:5, 3:24,27; Filipoi 3:9; 2Timote 1:9; Misambu 115:1; 1Kolinto 4:7; Lomo 4:2.

Kanungu 23

Tudi tuitabuja ne buimpe buetu budi ku dilekedibua dia mibi yetu kudi Yezu Kilisto, momumue ke mudi kubingishibua kuetu kudi Nzambi, mbu mudi David ne Paul bajadika disanka dia muntu udi Nzambi ubingisha kabuyi bua kuenza kua midimu mimpe. Ne Paul udi wamba kabidi ne tudi babingishibua ku ngasa patupu ku bupikudi bua Yesu Kilisto. Bua bualu ebu tudi tuangata tshishimikidi etshi tshiendelele, tupesha Nzambi lumu, mu kudipuekesha ne kudimanya muonso mutudi katuyi mua kudibala nansha, bua midimu yetu, tudi tueyemema ne tuikisha anu mu ditumikila dia Kilisto mushipibue pa mutshi mutshiambakane, utudi bambule patudi bamutuitaje. Ditumikila edi didi dikumbane bua kutubuikidila bubi buetu, dituvuija bakandamane, duimusha bowa mu mioyo yetu ne bumusha kanyinganinga bua kutusemesha pa buipi ne Nzambi katuyi tulonda luidi lua nkambua wetu Adama, wakadi ne bundu wakadibuikila mabeji a mitshi bu tshivualu. Mu bualu ebu bituasua kumueneka kumpala kua Nzambi, tudieyemene anyi tshifukibua tshikuabo. Ne tuikale bajibakaja. Muntu yonso ambe biandi bu muakamba Davidi udi muakane ku mesu kuebe patshidiye ne muoyo.

Ebelu 11:7; Efeso 2:8; 2Kolinto 5:19; 1Timote 2:6; 1Yone 2:1; Genese 3:7; Lom0 5:19, 4:6; Bienzedi 4:12; Yehezekele 36:23,32; Dutelemona 27:26; Yakobo 2:10; Misambu 143:2; Luka 16:15; Yobo 1; 1Kolinto 4:4: Misambu 18:28; Sofonia 3:11; Ebelu 10:20.

Kanungu 24

Tudi tujadika ne ditabuja edi diakuledibua munda mua muntu ndilue ku diumvua dia Diyi dia Nzambi ne dikuatshisha dia Nyuma Muimpe, udi umufukulula ne umuvuija muntu mupiamupia, ne umupesha muoyo mupiamupia, umusha bupika bua bubi nansha musangu umue ditabuja edi kadiena mua kuvuija bantu batekete, bua k ubenga kuenza malu mimpe ne kuikala ba tshijila kadi bobo kabayi nadi kabena mua kuenza nansha bubi mua kunsakisha Nzambi, ne benza malu adi abasankisha bobo nkayabo ne bowa bua kabalu kunyokibua, ditabuja edi kadiena mua kupeta butekete mu muntu, ne katuena tuamba bua ditabuja dia patupu . Kadi ngedi didi Mukanda wa Nzambi wamba ne ditabuja didi ne kuenza, didi difila muntu bua kuenzaye midimu mimpe idi Nzambi utulomba mu diyi diandi. Midimu mimpe ilualua ku muji wa ditabija idi mianyishibue kudi Nzambi, bualu idi ya tshijila ku ngasa, kadi kayena mua kutubingisha. Bualu bua ku ditabija dietu Yezu Kilisto nkutudi babingishibue, diambedi ne kuenza midimu mimpe. Patupu kayivua kuikala ne mushinga. Bu tshimuna katshiyi mua kuikala tshimpe padi mutshi kauyi muimpe katuena tuenza midimu mimpe bua kukumbana kuetu (tudi mua kukumbana anyi?) kadi tudi bena dibanza kudi Nzambi bua kuenza midimu mimpe. Ka nyeye udi utuenzeja, yeye udi uteka munda muetu disua ne kuenza bu mudiye musue, bu muakafundabo. Binuenza malu onso akanuambilabo, nuambe bienu ne: tudi bena mudimu ba patupa bualu bua tuakuenza tshituakadi ne bua kuenza, katuena mua kupua muoyo ne Nzambi udi ufuta midimu mimpe, kadi ku ngasa wandi kudiye uyitabuja, katuena ne lupandu luetu mu midimu eyi bualu bua ku midimu yonso itudi tuenza kuekuena idi kayiyi ne katoba bua bupika bua mubidi wetu, bu bituasua kuleja mudimu muimpe, bituavuluka bubi buetu bumue kumpala kua Nzambi kakuitabuja mudimu muimpe eu. Ne tuikala ne dipanga kuitaba, ne menji etu ne anyungishibue kabidi bu bikalawa mashibue pa ntatu ne lufu bia Musungidi wetu.

Lomo 10:17; Yone 5:26; Efeso 2:4-5; Yone 8:36; Tito 2:12; Yone 15:1-17; Ebelu 11:6; 1Timote 1:5; Galatia 5:6; Tito 3:8; Lomo 9:32; Tito 3:5; Matayo 7:17; Lomo 14:23; Ebelu 11:4; Genese 4:4; 1Kolinto 4:7; Filipoi 3:13; Yeshaya 26:12; Galatia 3:5; 1Tesalonike 2:13; Luka 17:10; Lomo 2:6; Buakabuluibua 2:13; 2Yone 8; Lomo 11:5; (6,7); (Efeso 2:5); Yeshaya 64:6; 1Kolinto 3:11; Lomo 10:11; Habakuka 2:4.

Kanungu 25

Tudi tuitabuja ne malu menza ne bindidimbi bia mu Mikenji kabiakadi ne muaba mu dilua dia Kilisto, ne midima yonso yakajika, bua bena Kilisto bikale benji ba malu andi. Misangu yonso ne bua kukumbana. Kadi tudi tupeta bujadiki bukuabo buangatshila mu Mikenji ne Baprofete bua kutukolesha mu lumu Luimpe, ne kulongolola muoyo wetu mu buakane bua butumbi bua Nzambi bu mudi disua diandi.

Lomo 10:4; Galatia 3:4; Kolosai 2:17; 2Petelo 1:19, 3:2.

Kanungu 26

Tudi tuitabuja ne katuena mua kusemena pabuipi ne Nzambi bituikala katuyi bapitshile kudi Yezu Kilisto, Muakuidi umu’epele ne Mfumu, bua bualu ebu wakandienza muntu, musangishe mubidi wa bu muntu ne wa buNzambi, bua tuetu kupeta tshibuelelu tshietu kudi Nzambi : patupu katuvua mua kutshipeta. Muakuidi eu, wakajadika Nzambi pankatshi petu nandi, ke mua kutukuatshisha bowa bua bunene buandi, bua katukebi mukuabo mu disua dietu, bualu bua kakuena muntu, ne mu diulu ne pa buloba udi mutunange kupita Yezu Kilisto, ne yeye bu Nzambi wakadipuekesha, kuangata mubidi wa bu muntu ne musadidi wetu, ne kudienza mufuanangane ne bana babo. Bu bikalaku bua kukeba mutuakuidi mukuabo, udi mutunange ne wakafila muoyo wandi bua bualu buetu, nansha tuetu bu bena lukuna bandi; katuena mua kumupeta. Bu bikala bikengela muakuidi udi mukumbane ne buloba kudi mukuabo udi mua kuikala nabu kupita eu udi usomba ku tshianza tshia bukole tshia Nzambi Tatu, ne udi ne ne bukole mu diulu ne pa buloba anyi? Disesuka edi diakapangisha bansantu bua kuikalabo banemekibue, benza bivua kabiyi bilombibue, bakalenguludibua bu mudibi bileja mu mifundu yabo, katuena mua kuamba ne, katuena bakane, ne katuena mua kuleja mu milombo yetu ne tudi bakane, anu bua buimpe bua Yezu Kilisto, bua buakane buandi, buakulua buetu ku ditabuja. Bua bualu ebu Mupostolo mmusue kutuleja ne Yezu Kilisto wakalua bu muanetu, bua alue Muakuidi Mutambe bunene, wa luse ne lulamatu, bua kumusha mibi ya pa buloba, bualu bua wakatetshibua ne kulengeshibua, ne udi ne bukole bua kusemena kudiye. Bualu bua tuetu tudi ne muakuidi munene wakupita malu onso, Yezu Kilisto Muana wa Nzambi, tulamate dijikula dietu. Bualu bua katuena ne muakuidi menene udi kayi mumanye mua kukenga netu mu mateta etu, kadi tudi ne umue wakanyibua mu malu onso atudi tuteyibua nau, kayi ne bubi. Nunku tusemene ne dikima pepi ne nkuasa wa butumbi wa ngasa, bua tuetu tupete luse, ne tusangane ngasa bua tukuatshisha mu tshikondo tshia dikenga dietu. Anu yeye muposotolo eu udi wamba kabidi ne, tudi ne budikadidibua kubuela mu muaba wa tshijila ku mashi a Yezu Kilisto. Nunku tusemenayi ne bukole bua ditabuja, Kilisto udi ne buakuidi bua nkanyandi; ke bualu kayi udi usungila balualua kadiye kudi Nzambi, muikale ne muoyo bua kubakuila, nganyi mukuabo padi Kilisto nkayandi wamba ne “Meme ndi njila, bulelela ne muoyo, kakuena muntu walua kudi Tatu, kayi muanji kulua kundi’’ Tudi mua kukeba muakuidi mukuabu bualu kayi? Bualu bua Nzambi wakasua bua kutupa Muana wandi bu muakuidi wetu, katuena mua kukeba mukuabo, Nzambi wakatupaye mudianze kumanya ne tudi benji ba malu mabi. Bua kulomba mukenji wa Kilisto, Muakuidi umwuepele bu mudi kutendelela kua Tatu wetu… kutuyisha, batuishibue ne “bionso bitualomba kudi Tatu mu dina diandi, yeye atupubi’’.

1Timote 2:2:5; 1Yone 2:1; Lomo 8:26; Dutelenoma 4:24; Ekesode 20:19; Yeshaya 43:22; Luka 18:19; Efeso 3:19; Yone 4:10; Filipoi 2:7; Yone 15:13; Matayo 28; Lomo 5:8; Ebelu 1:3; Yeshaya 55:1-3; Matayo 11:28; Misambu 115:1; Bienzedi 14:15;, 10:5; Ebelu 9:24; Yone 11:9; Bienzedi 4:12; 1Kolinto 1:30; Misambu 24:7; Yelemiya 2:5, 17:5,7; Ebelu 2:17,18, 4:14-16; Efeso 2:1; Ebelu 10:19 7:25; Yone 14:6; 1Timote 2:5; 1Yone 2:1; Lomo 8:34; Luka 11:2; Yone 14:13; Yelemiya 16:20; Ebelu 13:15.

Kanungu 27

Tudi tujukula ne tuitabuja Ekelezia umue, wa bantu, udi tshisamba tshia tshijila muashibue ne bena Kilisto, batekemena lupandu luabo mu Yezu Kilisto, basukudibue ku mashi andi, balengeshibue, bikala ne tshimanyinu tshia Nyuma Muimpe. Ekelezia eu wakadiku katshia ku kale, ne ikalaku too ne ku nshikidilu, bu mudi Kilisto muikala Mfumu tshiendelela, kena mua kuikalaku kayi ne bantu bandi. Udi mulamibue ku lulengu lua buloba bujima. Ndi njadika ne udi mua kumueneka mukese ku mesu kua bantu ne ujimija (kadi) muakadi Achaba mu malu makole, wakadilamina bantu binunu muanda mutekete bakabenga kutuila Baala bintu. Ekelezia eu udi wa tshijila, kena muaba wende, ne mikalu, anyi wa bantu bakuabu. Kadi udi mumuangalake buloba bujima. Kadi udi mudisuike mu bobumue bua Nyuma umue ku bukole bua ditabuja.

Misambu 46:6; Yelemiya 31:36; Misambu 102:14; Matayo 28:20; 1Samuele 7:16; Luka 1:32; Misambu 89:37, 110:4; Lomo 11; 1Bakelenge 19:18; 2Timote 2:19; Luka 17:21; Matayo 11:25; Bienzedi 14:32; Efeso 4:4; 1Petelo 3:20; Genese 22:18; Matayo 16:18; Yeshaya 1:19; Lomo 2:29; Yoele 3:5; Bienzedi 2:21.

Kanungu 28

Tudi tuitabuja ne; mudi Ekelezia wa bantu basungudibue, ne muntu kena mua kupeta lupandu kukuabo, ne muntu kikadi pa nkayandi ne kudibala. Bonso badi ne bua kudisangisha kaba kamue ne balama bobumue bua Ekelezia, badisuika mu diyisha, ne manyoka bienza mu tshikokedi tshia Yezu Kilisto, benza bua kudiundisha kua bana bu mudi mapa akupetebo kudi Nzambi, bu mudi bantu mu mubidi umue, ke mudimu wa bena kuitabuja bonso bu mudi Diyi dia Nzambi, bua kuditapulula ne badi kabayi mu Ekelezia ne kulamata mu muaba onso wakajadika Nzambi Ekelezia wandi nansha bu bikala bandumbulula batekapu mikenji idi mua kuikala ne manyoka a mubidi nansha a lufu. Aba bonso badi badilamika ku mikenji eyi mbadilamunune ku mukenji wa Nzambi.

Efeso 4:12; Ebelu 2:12; Yeshaya 49:22, 52:11-12; Bienzedi 4:17,19 Ebelu 10:25; Bienzedi 7:54, 18:13.

Kanungu 29

Bidi bikengela bua ne tutapulule ne budimu buonso tshidi Ekelezia mulelela bualu bua bantu ba bungi bakanyangukanyanguka bua kutuala diyi edi. Katuena tuamba bua bena mpala ibidi badi badibueja mu bantu bakane mu Ekelezia, badi bamueneka anu mu mubidi, tudi tutapulula kuikala kuabo mu Ekelezia. Bimanyinu bia Ekelezia mulelela bidi bimueneka bu nunku difila dia sankalameto ya tshijila, bu mua kayishiya Kilisto, dinyoka dia Ekelezia bua kunyoka bena bilema, Diyi dia Nzambi dijalame, kubenga malu onso adi kayi umvuangana nandi, ne diteka Yezu Kilisto bu Mfumu wadi. Bua bualu ebu tutabuja padibu bitabuja Musungidi umu’epele: Yezu Kilisto, banyema bubi, balonda buakana ne banange Nzambi mulelela ne bantu nabo, kabena bapingana kunyima mbashipe mubidi wabo ne nkuka yawu nansha mudibu kabayi bakane badi baluangana ku dituku dionso ne dikuatshisha dia Nyuma, ne ku mashi, ne ku lufu, ne makenga ne mu diumikila dia Mukelenge Yezu Kilisto ku ditabuja, bua kubalekelela mibi yabo. Bua Ekelezia ya mashimi, badi badipa bukokeshi ne bayisha bisakidila pa Diyi dia Nzambi, kabena ne kudipuekesha ku tshikokedi tshia Kilisto, kabayi bafila sankalameto bu muakayijadika Mukelenge, basakidila ne bumbusha bu mudi disua diabu, bangata mayisha a bantu pamutu pa kulondaYezu Kilisto, bakengesha badi balonda tshijila tshiabo bumudi Diyi dia Nzambi, ditulomba ne kunyoka bubi, malu mabi ne kutendelela mpinga. Mbualu bupepele bua kutapulula Ekelezia mulelela ne ya mashimi.

Lomo 9:6; Galatia 1:8; 1Timote 3:15; Bienzedi 19:3-5; Matayo 18:15-17; 1Kolinto 11:20-29; 5:4,5,13; 2Tesalonike 3:6,14; Tito 3:10; Yone 8:47; 17:20; Bienzedi 17:11; Efeso 2:20; Kolosai 1:23; 1 Timote 6:3; 1Tesalonike 5:21; 1Timote 6:20; Buakabualubua 2:6,9; Yone 10:14; Efeso 5:23; Kolosai 1:18; Yone 1:12; 1Yone 4:2; Lomo 6:2; Filipoi 3:12; Yone 4:19-21; Galatia 5:17,24; Lomo 7:15,24,25; 1Yone 1:7-9; Bienzedi 4:17,18; 2Timote 4:3,4; 2Yone 1:9; Yone 16:2.

Kanungu 30

Tudi tuitabuja bua bidi bitangila Ekelezia mulelela ikale mulombodibue bu muakashiya Mukelenge wetu Yezu Kilisto, bilondeshele diyisha dia mu Nyuma. Padiku ba Mpasata, bua kuyisha Diyi dia Nzambi ne kufila sankalameto; kudi kabidi bakulu ne balami, bonso buabo ne Mpasata badi mu tshipangu tshia Ekelezia bua kulama ntendelelu mulelela ne mayisha malelela, kunyoka ne kukandika bena bubi, bua bapele ne bakengi bisambibu. Bulongama ne buikale mu Ekelezia bubikalaye wakusungula balombodi bajalame bu mudi muposotolo Paul wambila Timote.

1Kolinto 4:1,2; 2Kolinto 5:20; Yone 20:23; Bienzedi 26:18; 1Kolinto 15:10; Luka 10:16; Galatia 2:8; Tito 1:5; 1Timote 3.

Kanungu 31

Tudi tuitabuja ne bena mudimu ba Diyi dia Nzambi bakulu ne balami bikale basungula mu midimu yabo ne disungula dilelela dia mu Ekelezia, ne kubikila kua dina Nzambi mu bulongame bu mudi disue, muntu kadibueji mu mudimu eu, ku makanda indile bua ikale mubikidibue kudi Nzambi bua ikale ne bujadiki bua dibikidibua diandi mu dimanye ne didi dilua kudi Nzambi bua bambi ba Diyi mu muaba onso udibo ne bua kuikala, badi ne bukole bumue ne bukokeshi bumue, ne mfumu wa Ekelezia. Bua Diyi dia Nzambi dia tshijila kadinyanguki, anyi kadipetudibue. Tudi tuamba ne, muntu yonso ikala ne kanemu kudi balombodi ba Diyi dia Nzambi ne bakulu ba Ekelezia, benze mudimu wabo kabayi ne manunganyi mu ditalala.

Bienzedi 6:3-4; 1Timote 4:13-14; Bienzedi 1:23; 1Timote 5:22; 1Kolinto 12:28; Lomo 12:4-8; 1Kolinto 3:8; Lomo 12:7-8; 2Kolinto 5:19; Bienzedi 26:18; Yeshaya 61:1; Efeso 1:22; Kolosai 1:28; 1Tesalonike 5:12-13; Ebelu 13:7.

Kanungu 32

Tudi tuitabuja bimpe se, basungudibua bonso, ne bakulu batangidi ba Ekelezia mishilanga, badikebele mishindu idi mikumbana bua kulombola midimu mu bitupa bionso bia Ekelezia, kabayi bumuka ku mukenji mutushila kudi Mukelenge wetu Yezu Kilisto, Bualu tudi tubenga mikenji ne malu a mashimi bienza kudi bantu bua kuteka bujitu mu mitshima ya bakuabo. Tudi tuitabuja anu mikenji idi ifila ditalala ne itumikila Diyi dionso dia Nzambi. Bua bualu ebu tudi ne bua kulomba diyisha dia Yezu Kiliso mu mushindu wa kupuekesha muntu dina.

Kolosai 2:6-7; Matayo 15:9; Yeshaya 29:13; Galatia 5:1; Lomo 16:17; Matayo 18:17; 1Kolinto 5:5; 1Timote 1:20.

Kanungu 33

Tudi tuitabuja ne Nzambi wakatupa nsakalameto bua butekete buetu ne dipanga bua kutuambuluisha mu milayi yandi bu bimanyinu bia Ngasa bua kudisha ne kulama ditabuja dietu, yidi miteka pa mutu pa Diyi dia Nzambi : bua tumanye bimpe tshidiye ituleja bua kumvua bimpe diyi diandi mu mioyo yetu bua kukolesha lupandu luetu ludiye utumanyisha, bualu bua bimanyinu bidi bimueka bia tshintu tshisokome tshidi katshiyi tshimueka, tshidi Nzambi wenza mudimu kutudi ku bukole bua Nyuma Muimpe. Bimanyinu ebi kabiena bitupa bua kutudinga nansha kutupangisha bualu bua Yezu Kilisto udi bulelela ne buandi, ne bituabitapulula ne Mukelenge kabiena bikale ne mushinga. Tudi tuitabuja nsakalametu ibidi yakatushila Mukelenge wetu Yezu Kilisto: Dibatiza ne Bidia bia Mukelenge.

Lomo 4:11; Genese 9:13, 17:10-11; Ekesode 12:1-28; Kolosai 2:11; 1Kolinto 5:7; Matayo 28:19, 26:26; Lomo 10:29; Kolosai 1:11; 1Petelo 3:20; 1Kolinto 10:20.

Kanungu 34

Tudi tuitabuja ne, Yezu Kilisto udi nshikidilu wa mikenji ku mashi andi akamuangalaka, wakimanyika dipuekesha dia mashi dionso diakadi ne bua kuenjibua bua kujimija kua mibi, wakashipa ditengula diakadi dienjibua mashi, pamutu padi wakajadika nsakalameto wa Dibatiza, didi dibueja mu Ekelezia wa Nzambi, batapuluke ku bisamba bikuabo, ne bitendelelu biabu, bua kuikala badifile kudiye, bangata tshimanyinu tshiandi, tshidi tshitujadikila bu ntemu buetu; ne ikale Tatu wetu wa luse matuku onso. Wakajidika bua aba bonso badi kudiye bapete Dibatiza mu dina dua Tatu, dia Muana ne dia Nyuma Muimpe kudi mayi, bu mudi mayi umusha bukoya bua mubidi ne amuangalaka mubidi mujime bua kusukula muoyo, ne kumusha mibi, atufukulula ku bana ba tshinji bua kulua bana ba Nzambi, ki mayi tshianana adi enza nunku, kadi mmashi a mushinga a Muana wa Nzambi akapueka adi Mbuwa mukunze utudi tusabuka bua kumuka mu tshikisu tshia Palo, udi mene Diabolo ne bua tuetu kubuela mu buloba bua Nyuma bua Kanana. Bua bualu ebu Bambi badi batupesha nsakalameto ne tshintu tshidi tshimueka. Kadi Mukelenge wetu Yezu Kilisto udi utupa tshidi shimvuija nsakalameto, mbuena kuamba ne, mapa andi ne ngasa bidi kabiyi bimueka, utusukula ne ulengeja mioyo yetu ku bubi bonso, utupa dijadika diandi dia bu Tatu, uvula muntu mukulukulu ne utuvuadika muntu mupiamupia ne meji andi onso. Bua bualu ebu tudi tuamba ne, eu yonso udi udiumvua bua kupeta muoyo wa tshiendelele, abatijibue anu musangu umue, ne kadiena mua kuenzeka misangu ibidi. Misangu yonso dibatiza edi kadiena dituakuatshisha bule buonso bua muoyo wetu. Tudi tubenga mayisha mabi a banabaptiste badi kabayi bitabuja dibatiza dimue, babenga dibatiza dia bana bakese ba bena kuitabuja. Tudi tuitabuja bua kubatiza ne kufila tshimanyinu tshia tshipungidi tshipiatshipia kudi bana aba bakese bu muakadibo batengudibua mu Iselele ne milayi imue mienzela bana idi momumue. Kilisto ka kamuangalaja mashi amu bua bantu bakole nkayabo kadi wakamuangalaja kabidi bua bana ba bena kuitabuja, badi ne bua kupeta tshimanyinu etshi ne nsakalameto, bua kumanyabo tshiakenza Kilisto bua bualu buabo. Bu muakadi Mukelenge muakula mu mikenji. Babamanyisha pabo nsakalameto wa lufu ne makenga a Kilisto pa tshidibu bana bakese, bafila muana wa mukoko wa tshinfuanyi tshia nsakalametu wa Yezu Kilisto, tshiakadi tshienjibue kuditengula bua tshisamba tshia bena Yuda tshidi tshienjibuaa momumue kudi bana betu. Bua bualu ebu Muposotolo Paul udi ubikila dibatiza ne: nkutengudibua mu Kiliso.

Matayo 28:19; 1Kolinto 6:11; Tito 3:5; Ebelu 9:14; 1Yone 1:7; 1Petelo 1:2, 2:24; 1Yone 5:16; Yone 19:34; 1Kolinto 3:7; Lomo 6:3; Efeso 5:26; Bienzedi 22:16; 1Petelo 3:21; Galatia 3:27; 1Kolinto 12:13; Efeso 4:5, Ebelu 6:2; Bienzedi 8:16, 2:38,41; Matayo 19:14; Matayo 19:14; 1Kolinto 7:14; Genese 17:11; Kolosai 2:11-12; Lewitiki 12:6.

Kanunga 35

Tudi tuitabuja ne tujukula ne Mukelenge wetu Yezu Kilisto wakajadika Nsakalameto wa Bidia bia Mukelenge, bua kudisha tshisamba tshiakamanaye kufukulula ne ku tshibueja mu diku diende didi Ekelezia wandi, bua aba badi bafukulula, badi ne mioyo nseke ibidi, umue wa pa buloba ne wa mu diulu udi ubapebu mu kuledibua kua tshikabidi, kuenjibua ku diyi dia mu Lumu Luimpe mu bobumue ne mubidi wa Kilisto. Muoyo eu udi upebua kudi aba bakasungula Nzambi. Nunku Nzambi wakajadika bua kulama muoyo wetu wa mubidi ne wa pa buloba ne diampa edi didiku bua buonso bu mudidi Bidia bia muoyo bua kulama muoyo mu Nyuma ne wa mu diulu wa bena Kilisto, wakabatumina diampa dia muoyo difume mu diulu, mbuena kuamba ne Yezu Kilisto, nyeye udi udisha ne ukolesha mioyo yetu, patuadia diampa edi, ne badiangata ku ditabuja mu Nyuma. Bua kuvuluka diampa ed, Kilisto wakajadika diampa edi didi dimueka didi nsakalameto eu ne bianza bietu, tumudia ne tumumvua ne mishiku yetu. Wakatupesha maluvu bua nsakalameto wa mashi andi bua bualu ebu tudi tuvuijibua ne muoyo ne ku ditabuja “didi tshianza ne mishiku bia mioyo yetu” Tudi tuangata mubidi mulelela ne mashi bia Musungidi wetu umu’epele; Yezu Kilisto bua muoyo wetu mu Nyuma. Yezu Kilisto kakatujadikila nsakalameto eyi patupu, kadi utuenzela malu onso mu bimanyinu ebe bia tshijila. Nansha bumudibi bitupita mu lumvu lua bantu, ne mmudi mudimu wa Nyuma wa Nzambi musokome kawuyi mua kumvuibua. Katuena tuamba ne tudia mubidi wa Kilisto menemene, kadi tudi tudia ne, tunua mashi andi. Katuena tudia ne mishiku yetu, kadi tudiadia ne Nyuma ku ditabuja. Yezu Kilisto udi mushikame ku diabalume dia Tatu wandi mu diulu kayi upungila kuyukila netu ku ditabuja. Dibanji edi didi Mesa a tshijila, didi Kilisto uyukila netu, ne Ngasa wandi ku dikumbana dia buntu buandi ne makenga andi, udisha ne ukolesha mioyo yetu mitekeshibue uyilama ne uyikolesha ku dinua dia mashi andi. Bu mudi nsakalameto eyi mienza ne bintu bidi bimueka, katuena tuyangata mu bintu ebi bibidi. Kadi Kilisto udi ubimanyisha anu kudi bena kuitabuja. Muntu udi kayi mukudimuke, kena mua kuangata nsakalameto eyi bua dipita, ne kena mua kupeta bulelela, bu muakadi Yudasa ne Simone mutempi wa mbuku, bakangata bonso buabo nsakalameto eyi ibidi, ki mbua Kilisto udi umanyisha anu bena kuitabuja ; kadi tudi tuangata nsakalameto eyi mu tshisamba tshia Nzambi ne kudipuekesha ne kanemu kuonso bua kuvuluka munkatshi muetu lufu lua Kiliso Musungidi wetu ne milambu ya kusakidila, ne tujukula ditabuja dietu dia Buena Kilisto. Bua bualu ebu, muntu kasemenyi ku Mesa bu bikalayi kayi muditete diambedi bua padiaye diampa edi ne panuaye lupanza elu, kayi kudia ne kunua dipila diandi yeye nkayandi; kudiangata dia nsakalameto eyi ya tshijila. Tudi tuleja dinanga dietu kudi Nzambi ne kudi mukuetu. Tudi tubenga ngenyi mitapuluke ya aba badi basakidila meyi makuabo pa nsakalameo bua kuyinganya. Tudi tuamba ne uvuluka meyi a dijadika dia nsakalameto bu mua kutushila Kilisto ne Bapolsotolo.

Matayo 26:26; Mako 14:22-24; Luka 22:19; 1Kolinto 11:23-24; Yone 3:6, 10:10, 5:25, 6:48, 51, 63; 1Kolinto 10:27; Yone 6:35; 1Kolinto 10:16; Mako 16:14; 1Kolinto 10:3-4, 11:29; 1Kolinto 2:14; Bienzedi 2:42, 20:7; 1Kolinto 11:28; Efeso 5:17.

Kanungu 36

Tudi tuitabuja ne, Nzambi wetu muimpe, bua kubipa kua muntu wakajadika bakelenge ne bandumbulula, mmusue bua bantu balombodibue ku mikenji, ne bubi buonso buikala bunyokibue , ne mu bantu bonso muikale bulongame. Bua bualu ebu Nzambi wakapesha ba ndumbulula muele wa kunyoka nawu malu onso adi bantu benza. Mudimu eu kawena anu bua kalama ne kunyoka, udi kabidi bua kalama mudimu wa tshijila kumusha ditendelela dia mpingu, ne midimu yonso ya mufuilakanyi ne Kilisto, bua kumuangalaja Bukelenge bua Yezu Kilisto, ne buyishi bua Lumu Luimpe kuonso, bua Nzambi atumbishibue ne bamuenzele mudimu bu muakambanye mu Diyi diandi. Bua nanku muntu atumikile bakokeshi mu difuta dia bitadi; ku bapa lumu mu dibanemeka. Ku bidi kabiyi bibengangana ne Diyi dia Nzambi, kubalomba bua Mukelenge abalombole mu njila yabo, bua tumone mua kuikala mu ditalala. Tudi tubenga mayisha a ba anabaptiste ne batomboke babuako ne buonso badi babenga makokeshi ne ba ndumbulula, ne kubenga ndumbuluila muakane, bateka tusumbu tua kusangisha bintu, babuejakaja bulongame bua kajadika Nzambi munkatshi mua bantu.

Ekesode 18:2; Lomo 13:1; Nsumuinu 8:15-16; Yelemiya 21:25; Danyele 2:21,22, 5:21; Yeshaya 49:23; Misambu 82; Dutelenoma 1:16, 16:18, 17:14-15; Misambu 101; 2Bakelenge 15:12; Luka 22:25; 1Petelo 2:17; Tito 3:1; Mayayo 17:27; Bienzedi 4:17; Hoshea 5:11; Yelemiya 27:5; 2Petelo 2:10; Yuda 1:10; 1Timote 2:2.

Kanungu 37

Meyi a kunshikidilu, tudi tuitabuja bu mudi Diyi dia Nzambi dituambila ne: pakumbana tshikondo tshiakajadika Mukelenge (Tshidi bifukibua kabiyi bimanye) ne bungi bua basungula. Mukelenge wetu Yezu Kilisto ne alua mu diulu ne mubidi mumueneshibue patoke bu munuakamumona ubanda mulu ne bumfumu bua kudileja bu Mulumbuluishi wa badi ne muoyo ne bafue, wosha ne kapia buloba ebu buakale bua kubulengeja, bifukibua bionso, balume ne bakaji ne bana bashale ne muoyo too ne ku dilua dia Mukelenge, ne bamueneke kumpala kua Mulumbuluishi, ku diyi dia mpungi wa muanjelo wa Nzambi, aba bonso bakafua kale, ne bajuke diambedi, bua bikala ni muoyo too ne palua Mukelenge kabakufua bu bakuabu ne bashintuluka mu kabunya ka disu. Mukanda wa muoyo ne ubuludibue bua kulumbuluisha muntu ne muntu bu muakadi bienzedi biandi, nansha bimpe nansha bibi, malu masokome a bena mpala ibidi ne asokolodibue patoke, tshilumbuluidi etshi ne tshia kale ntshikole, kudi bantu babipe ne bena lonji, kadi bakane ne basungula ne bapete busambi bukumbane, kupikudibua kuabo ne kuikala kua tshiendelele, ne bapete difutu dia ku mudimu mukole wakenzabo pa buloba, bantu bonso ne batuishibue ku buakana buabu kabayi ne bualu, ne bamone dinyoka dialeja Nzambi bantu babi, bavua babakengesha pakadibo pa buloba. Lungenyi luabo ne lubapishe, ne bedibue mu kapia ka tshiendelele, kalongoluela Diabolo ne bantu bandi. Kadi bua bakane ne basungula, ne bashibue tshifulu tshia lumu ne butumbi. Muana wa Nzambi neabikile mena abo kumpala kua Nzambi Tatu wandi. Dilumbuluisha diabo bu bena mayisha mabi, ne babingishibue kudi Muana wa Nzambi. Difutu dia petabo kudi Mukelenge ne dikale dia lumu didi muntu wa pa buloba kayi mua kuelela menji. Tudi bindile dituku edi ne disua dionso, bua kupeta milayi mitushila kudi Nzambi mu Yezu Kilisto Musungidi wetu.

Matayo 25:13; 1Tesalonike 5:1-2; Matayo 24:36; Buakabuluibua 6:10-11; Bienzedi 1:11; 2Petelo 3:10; Matayo 24:30; Buakabuluibua 21:10-11; Matayo 25:31; Yuda 1:15; 1Petelo 4:5; 2Timote 4:1; 1Tesalonike 4:16; 1Kolinto 15:51; Matayo 11:22; Mako 12:18; Matayo 23:13-14; Yone 5:29; Lomo 2:5-7; Ebelu 6:2, 9:25; Matayo 12:36; 2Tesalonike 1:5; (Ebelu 10:27); 1Yone 4:17; Buakabuluibua 14:7; Luka 14:7, 14:14; 2Kolinto 5:10; Buakabuluibua 21:8, 22:12; Danyele 7; Matayo 25:41; 2Petelo 2:9; Yeshaya 25:8; Matayo 10:32-33; Yeshaya 66:25; 1Kolinto 2:9.